اولویتهای اصلاح نظام مالیاتی ایران با تاکید بر فعالیت‌های گردشگری (رویکرد مدلسازی تفسیری ساختاری)

یکی از ابعاد مهم برنامه­های اصلاح مالیاتی در کشورهای مختلف جهان، اصلاح دستگاه وصول مالیات و به تبع آن مکانیزاسیون فرآیندهای مالیاتی است. در این ارتباط، می­توان به حوزه­های مختلفی چون ثبت­نام مودیان مالیاتی، دریافت و پردازش اظهارنامه­ها، حسابرسی، پرداخت مالیات، تبادل اطلاعات بین دستگاه­های مختلف، مدیریت منابع مالی و انسانی، جمع­آوری اطلاعات، مدیریت تمکین و غیره اشاره کرد که پتانسیل­های زیادی برای توسعه از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات دارند. نظام مالیاتی ایران در طول بیش از یک دهه اخیر شاهد اصلاحات عمده­ای در سیاست­ها و مدیریت مالیاتی بوده است. با وجود این پیشرفت­ها، هنوز شاهد پراکندگی و تعدد سیستم­های مختلف کامپیوتری در سازمان امور مالیاتی هستیم. عدم وجود یکپارچگی در مدیریت سیستم­ها، نبود مراکز داده، ضعف در مدیریت جریان اطلاعات، عدم ارتباط با پایگاه اطلاعاتی سایر دستگاه­ها، مدیریت جزیره­ای سیستم­ها  و غیره از اهم مشکلات سازمان امور مالیاتی در مدیریت مالیاتی باشد. در این مقاله پس از مرور کلی ادبیات موضوع و تجارب جهانی، از نظرات خبرگان مالیاتی، جهت شناسایی چالش­ها و مشکلات نظام مالیاتی ایران با تاکید بر توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت مالیاتی، بهره گرفته شده است و در این میان صنعت گردشگری مورد توجه ویژه قرار گرفته است. در فرآیند آسیب شناسی نظام مالیاتی، از رویکرد سیستمی جهت شناسایی چالش­ها و مشکلات مزبور در سه بخش ورودی­های سیستم، خروجی­های آن و در نهایت تبدیل فرآیندهای سیستم مالیاتی کشور، استفاده شده است. در گام بعدی با بهره­گیری از نظرات خبرگان ،29گزینه یا مولفه اصلاح در بخش­های مختلف دستگاه مالیاتی شناسایی و با استفاده از رویکرد مدل­سازی ساختاری تفسیری(ISM)، نسبت به تعیین اولویت­های اصلاح اقدام شد. بر اساس نتایج تحقیق، برنامه اصلاح نظام مالیاتی ایران در این بخش در 6 سطح که با یکدیگر ارتباطات پسین و پیشین دارند، طبقه بندی شده است.